یالطیف

یالطیف

قلم‌فرسایی حول زندگی امام سجاد (ع) کار بسیار دشواری است، زیرا در دیدگاه اغلب مردم و بعضاً مورخان ایشان در گوشه‌ای نشسته و به عبادت مشغول بودند و به سیاست کاری نداشتند. درصورتی‌که زندگی این امام حمام نیز حوادث متنوع و جالب‌توجهی را در برداشته است. به نظر می‌رسد پس از صلح امام حسن مجتبی (ع) اهل‌بیت پیامبر به ‌هیچ ‌وجه به اینکه در خانه بنشینند و به بیان احکام بپردازند راضی نشدند و برنامه ایشان از آغازین روزهای صلح بر این بود تا مقدمات حکومت اسلامی را فراهم سازند. ازاین‌رو هدف و جهت همه این بزرگواران یکی است. با این دیدگاه می‌توان ایشان را مانند انسانی تصور کرد که 250 سال عمر کرده است حال در طول این مدت ممکن است به خاطر شرایط زمانی و رخدادهای مختلف رویکردهای متفاوتی اتخاذ کرده باشد، یک‌زمان صلح، یک‌زمان جنگ و چندی بعد هم رویکرد معطوف به فعالیت‌های علمی می‌شود این یعنی تغییر تاکتیک نه اینکه هدف تغییر کرده باشد. ایشان رویه خود را با توجه به عواملی مثل اوضاع سیاسی-اجتماعی، سطح فرهنگی و … اتخاذ می‌کردند.

در ادامه به بررسی فعالیت‌های سیاسی - اجتماعی امام سجاد(ع) و نقش‌آفرینی ایشان به‌عنوان رهبر تشیع برای خروج از فتنه می‌پردازیم. البته باید توجه داشت که بعد از حادثه عاشورا رعب و وحشت در سراسر عالم اسلام حکم ‌فرما شد و بین شیعیان و دوستداران اهل‌بیت این احساس به وجود آمد که یزید حاضر است برای تثبیت پایه‌ های حکومتش حتی حسین بن علی(ع) را بکشد. به دلیل همین اختناق تحرکات شیعی منش از این ‌پس بیشتر به سمت تشکیلات مخفی متمایل شد. درنتیجه فعالیت‌های ائمه نیز به در اختفا و در پوشش فعالیت‌های علمی و تبلیغی انجام می‌شد.

صفحات: 1· 2

یالطیف

در تاریخ تقریبا 250 ساله شیعه و امامت 11 امام بزرگوار(به غیر از دوران غیبت) سخت ترین دوران مربوط به امامت 34 ساله امام سجاد(ع) بود. جامعه اسلامی پر بود از فتنه ها و اضطراب ها و نگرانی ها و سختی های فراوان.

یک: زنده نگه داشتن یاد و نام نهضت عاشورا و امام حسین(ع)؛

بعد از عاشورا دشمنان و بنی أمیه سریعا وقایع را تحریف کردند و شهادت امام حسین(ع) را خواست و جبر خدا اعلام کردند! اینجا بود که حضرت با اقداماتشان سعی در روشن گری و حفظ نهضت عاشورا داشتند. برای مثال: نوشته روی انگشتر حضرت سجاد(ع) “العزه لله” بود که بعد از عاشورا دستور دادند انگشتری جدید ساختند و روی آن نوشتند: “شقی قاتل حسین بن علی(ع)” این خودش شد یک علامت برای زنده نگه داشتن یاد عاشورا.

گریه بسیار می کردند؛ آب می دیدند گریه می کردند، رود می دیدند گریه می کردند، غذا می دیدند گریه میکردند و البته علت گریه شان را هم اعلام میکردند تا آیندگان نگویند گریه درست و جایز نیست!
دیگر اقدام حضرت برای حفظ یاد عاشورا این بود که کیسه ای داشتند زرد رنگ که خاک کربلا در آن بود و بعد هر نماز بر آن سجده می کردند.

دوم: تربیت شاگردان بسیار نظیر أبو حمزه ثمالی. با اینکه کلاس های ایشان یک نفره و دو نفره بود اما در طول امامت خود اینقدر شاگرد تربیت کردند تا جایی که حلقه اول شاگردان امام محمد باقر و امام صادق(ع)، از شاگردان ایشان بودند.

سوم: فرهنگ دعا و معارف اسلامی را تبیین کردند. صحیفیه سجادیه زبور آل محمد(ص) است. از آن غفلت نکنیم.

صفحات: 1· 2

یالطیف

حضرت علی بن الحسین، امام سجاد (ع) در ‌۵ شعبان یا ۱۵ جمادی الاولی سال ۳۸ هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود و در دوازدهم یا هجدهم ‌و بنا بر مشهور در ۲۵ محرم سال ۹۵ ه.‌ق در ‌حدود ۵۶ سالگی مسموم شده و به شهادت رسید. آن حضرت در واقعه کربلا ۲۳ سال داشت، مرقد شریفش در مدینه در قبرستان بقیع کنار قبر امام حسن مجتبی (ع) است. دوران امامت ایشان که ۳۵ سال بود، مصادف با دشوار‌ترین دوران ظلم و خفقان امویان (از یزید تا ولید بن عبدالملک) گذشت.در طول حیات شان، از آنجا که شهادت سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین ـ علیه السلام ـ و یاران باوفایش از منظر عمومی، آثار ویرانگری برای حکومت بنی امیه داشت و مشروعیت آن را زیر سؤال برده بود و نیز برای اینکه این تراژدی غم بار به دست فراموشی سپرده نشود، امام چهارم با گریه بر شهیدان نینوا و زنده نگه داشتن یاد و خاطره جانبازی آنان اهداف شهیدان کربلا را دنبال می‌کرد. ظلمت حادثه کربلا و قیام جاودانه عاشورا به قدری دلخراش بود که شاهدان آن مصیبت عظیم تا زنده بودند آن را فراموش نکردند

*بیماری امام سجاد(علیه‎السلام) در کربلا

برخی از مورخان معتقدند که امام زین العابدین(علیه‎السلام) در واقعه جانگداز و خونین کربلا 24 ساله بوده است و بعضی دیگر نوشته‎اند که از سن مبارکش 22 سال می‎گذشت. محمد بن سعد در کتابش می‎نویسد:«علی بن الحسین(علیهماالسلام) در واقعه کربلا همراه پدرش بود و در آن هنگام از عمر شریفش 23 سال می‎گذشت. فرزند ایشان، امام محمدباقر(علیه‎السلام) که از کربلا تا شهادت همراه پدر بود، سه یا چهار ساله بود. امام زین العابدین در آن هنگام به سبب بیماری در جهاد شرکت نکرد و خداوند او را برای هدایت مسلمانان نگه داشت و نسل رسول خدا(صلی الله علیه و آله) از فاطمه(علیهاالسلام) در ذریه امام حسین(علیه‎السلام) به امام سجاد(علیه‎السلام) و اولاد او منحصر گردید.»

صفحات: 1· 2

یالطیف